جامع و مشترك ميان همه اين معانى، نزديكى و پيوند افراد يا اشيا با آن كسى است كه اهل او خوانده مى‏شوند. از اين رو، هر چه نزديكى مورد اشاره، بيشتر و پيوند قوى‏تر باشد، صدق عنوان «اهل» بر آنان كامل‏تر خواهد بود.

كلمه «بيت» نيز چنانچه به افراد حقيقى اضافه شود، به معناى خانه مسكونى يا طايفه و عشيره آنهاست ؛ اما اگر به شخصيت حقوقى انسان و يا معانى ديگرى اضافه گردد (مانند: «بيتِ رياست»، «بيت قضاوت»، «بيت مرجعيت»، «بيت علم» و «بيت نبوّت»)، به معناى خاندانى است كه با آن معنا پيوند و نزديكى دارند. (۱)

اهل بيت، در قرآن و حديث

در قرآن كريم نيز هماهنگ با لغت، واژه «اهل» به كسانى اطلاق شده كه نوعى پيوند و وابستگى، آنها را گرد آورده، مانند: «أهل القرى»، (۲) «أهل المدينة»، (۳) «أهل الإنجيل» (۴) و «أهل التقوى». (۵) تركيب «اهل بيت» سه بار در قرآن به كار رفته است:

۱. در داستان موسى عليه‏السلام، آن گاه كه نوزاد بود و خواهرش به فرعونيان گفت:

«هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَ هُمْ لَهُ نَصِحُونَ. (۶)

آيا شما را به خانواده‌اى راه‌نمايى كنم كه سرپرستى او را به عهده گيرند و خيرخواه اين كودك باشند؟» .

۱. . براى اطّلاع بيشتر، ر.ك: دائرة المعارف قرآن كريم : ج ۵ ص ۷۷ ـ ۱۲۸ .

۲. . اعراف : آيه ۹۶ .

۳. . توبه : آيه ۱۰۱ .

۴. . مائده : آيه ۴۷ .

۵. . مدّثّر : آيه ۵۶ .

۶. . قصص : آيه ۱۲ ، احزاب : آيه ۳۳ .