190. پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله: يونس به دعوت قوم خود پرداخت و چون دعوتش را نپذيرفتند، به آنها وعده عذاب داد و گفت: فلان و بهمان روز به شما مى‏رسد. سپس از ميان ايشان، خارج شد. پيامبران عليهم‏السلام هر گاه به قوم خود وعده عذاب مى‏دادند، خود خارج مى‏شدند. چون عذاب بر سرشان سايه افكند، از آبادى خارج شدند و زنان را از كودكانشان و حيوانات را از بچّه‏هايشان جدا ساختند و به درگاه خدا، ناله و زارى كردند. خداوند دانست كه راست مى‏گويند، پس توبه‏شان را پذيرفت و عذاب را از آنها برگرداند. يونس عليه‏السلام در راه نشسته بود تا خبر بگيرد. مردى بر او گذشت. يونس عليه‏السلام پرسيد: «از قوم يونس، چه خبر؟». مرد او را از كارى كه آنها كرده بودند، خبر داد. يونس عليه‏السلام گفت: «من به نزد مردمى كه به آنها وعده‏اى دادم و تحقّق نيافت، بر نمى‏گردم» و خشمگينانه ـ يعنى دل‏آزرده ـ رفت.

191. امام باقر عليه‌السلام: يونس عليه‏السلام، چون قومش او را آزردند، آنان را نفرين كرد، پس، روز اوّل، چهره‏هايشان زرد شد و روز دوم، چهره‏هايشان سياه شد. خداوند، وعده‏شان داده بود كه عذاب بر آنان فرود آيد و عذاب هم تا نزديكى آنان آمد. پس، بين زنان و فرزندانشان و گاوها و بچّه‏هاى آنها جدايى انداختند و لباس‏هاى [زمختى] از مو و پشم پوشيدند و ريسمان به گردن‏ها بستند و خاكستر بر سرها ريختند و يك‏پارچه به درگاه پروردگار خود ناله زدند و گفتند: به خداى يونس، ايمان آورديم. آن گاه خداوند، عذاب را از آنان به طرف كوه‏هاى آمِد، برگردانْد. يونس عليه‏السلام كه گمان مى‏كرد آنها از بين رفته‏اند، ديد سالم هستند.

۴ / ۲

توبه برخى روى‏گردانان از جهاد در زمان پيامبر صلی الله علیه وآله

قرآن

«[همچنين] آن سه نفر كه [از شركت در جنگ تبوك] تخلّف جستند [و مسلمانان با آنان قطع رابطه نمودند،] تا آن حد كه زمين با همه وسعتش بر آنها تنگ شد، [حتّى] در وجود خويش، جايى براى خود نمى‏يافتند، [در آن هنگام] دانستند پناهگاهى از خدا جز به سوى او نيست. سپس خدا، رحمتش را شامل حال آنها نمود [و به آنان توفيق داد] تا توبه كنند. خداوند، بسيار توبه‏پذير و مهربان است».