فصل هفتم

آن جا که سکوت، زیبنده نیست

643. امام على علیه السلام: پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «رهبانيّت (۱) و سياحت (۲) و زَم (۳) (سكوت)، در امّت من نيست».

644. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: سكوت كردن در هنگام ضرورت، بدعت است.

645. امام على علیه السلام: زيانكارترينِ مردم، كسى است كه بتواند؛ ولى حق را نگويد.

646. امام على علیه السلام: در نگفتن حكمت، خيرى نيست، چنان كه در سخن گفتن از روى نادانى، خيرى نيست.

647. امام على علیه السلام: آن که [در برابر ناحقّی] خاموش می‏نشیند، همچون کسی است که بِدان راضی است و کسی که با ما نیست، [دست کم با سکوتش] بر ضدّ ماست.

۱. «رهبانیّت» که در لغت به معناى نوعی ترس و خوف است، اشاره دارد به رفتار راهبان مسيحى که از كارها و لذّت‏هاى دنيا دست مى‏شستند و تارک دنيا مى‏شدند و از مردم كناره مى‏گرفتند و حتّى بعضى از آنها خود را خواجه مى‏كردند و زنجير به گردن مى‏آويختند و ديگر شكنجه‏ها را بر خويش روا مى‏داشتند.

۲. مقصود از «سیاحت» در این حدیث، گوشه‏گیری و انزوا از جامعه و اجتماعات مردمی و سکنا‏گزینی در نقاط دور از آبادی است.

۳. مراد از «زَم» رفتار گروهی از عابدان بنی اسرائیل است که با قرار دادن ابزاری شبیه پوزه‏بند شتر بر بینی خود، تلاش می‏کردند امکان حرف زدن را بر خود به کمترین مقدار برسانند.