
شماره کتابشناسی ملی:
محل نشر:
ناشر: دارالحدیث
شابک : 978-622-207-103-5
نوبت چاپ :
شمارگان:
5🔐 برای فعالیت پژوهشی باید وارد شوید.
🔻یادداشت
⚙️| ----------------------
※ نمایه
⚙️| ----------------------
✧ نشانه
⚙️| ----------------------
اگر شهرت و استفاضه نزد متأخران باشد که حجیت ندارد؛ زیرا امر حدسی میشود و برخاسته از نظر و اجتهاد است و اگر شهرت نزد قدما باشد، دلیلی برای آن وجود ندارد. یعنی هیچ گزارشی از وجود چنین شهرتی در میان قدما بهدست ما نرسیده است. پس صرف ادعای شهرت قابل قبول نیست. بنابراین استفاضه و شهرت ادعایی نمیتواند دلیل وثاقت شیوخ اجازه باشد.
نقد دلیل دوم
در دلیل دوم گفته شد شیخ طوسی و برخی از متقدمان در مشایخ اوایل اسناد بحثی نداشتند و فقط در مورد صاحب کتاب به بعد مناقشه کردهاند. بنابراین، حکم به وثاقت اوائل سند - که مشایخ اجازه در آن واقع شدهاند - میشود. در این باره باید گفت اگرچه امکان دارد که عدم تعرض شیخ طوسی و امثال وی در اوائل اسناد از جهت وثاقت آنها باشد، اما احتمالات دیگری نیز مطرح است؛ بهعنوان نمونه احتمال دارد از جهت دیگری مانند نقل از کتابی مشهور باشد. چراکه متقدمان اگر از کتابی مشهور نقل میکردند، نیازی به بیان سند آن کتاب یا نیازی به بررسی طریق آن کتاب نمیدیدند. ویا اینکه گاه طریق معتبر دیگری به اصل کتاب داشتند و ازاینرو به بررسی اسناد آن نمیپرداختند. بنا بر آنچه گفته شد، احتمالات دیگری را نیز میتوان مطرح کرد؛ در این صورت نمیتوان به احتمال گفته شده توسط قائلان بهعنوان تنها دلیل توجه کرد. پس میتوان گفت دلیل دوم قائلان اخص از مدعا است.
نقد دلیل سوم
اما دلیل سوم که دأب اصحاب بر این بوده که از مشایخ متهم به غلو یا ضعیف روایت نمیکردهاند، گرچه در بعضی موارد چنین بوده است و شواهدی نیز بر آن حاکم است، ولی نمیتوان گفت كه تمام اصحاب ما و دانشمندان شیعی بر این دأب ملتزم بودهاند و از غیر ثقات روایت نمیکردهاند؛ زیرا در بسیاری از موارد، نقل اصحاب و بزرگان از راویان غیر ثقه مشاهده میشود.